Dlaczego czuję ból podczas stosunku?

Dyspareunia, czyli bolesność podczas stosunku płciowego, to zjawisko często spotykane wśród kobiet, ale także mężczyzn. Może oznaczać zarówno ból odczuwany przy wejściu członka do pochwy, jak i podczas całego stosunku. Zrozumienie przyczyn i mechanizmów tego zaburzenia jest kluczowe w celu znalezienia odpowiedniego leczenia.

Rozumienie dyspareunii

Dyspareunia jest zdefiniowana jako przewlekły lub nawracający ból odczuwany w okolicy miednicy podczas stosunku. Może pojawiać się przy penetracji, całym stosunku lub po jego zakończeniu. Ból może mieć charakter palący, kłujący lub tępy. Często towarzyszy mu uczucie dyskomfortu.

Dyspareunia jest dość powszechnym problemem. Według badań odczuwa ją od 10 do 20% kobiet, choć dokładna liczba przypadków jest trudna do ustalenia. U mężczyzn występuje znacznie rzadziej.

Fizyczne przyczyny bólu podczas stosunku

Istnieje wiele medycznych przyczyn dyspareunii. Do najczęstszych należą:

• Problemy z nawilżeniem pochwy – suche ściany pochwy mogą powodować dyskomfort i ból podczas stosunku. Przyczyną może być menopauza, leki lub zaburzenia hormonalne.
• Infekcje dróg moczowo–płciowych, np. zapalenie cewki moczowej czy pochwy. Mogą powodować pieczenie i ból w okolicy krocza.
• Endometrioza i inne choroby ginekologiczne – zrosty, torbiele, zmiany w macicy i jajnikach mogą być źródłem bólu podczas stosunku.
• Zaburzenia hormonalne, np. niskie stężenie estrogenów. Estrogeny odpowiadają m.in. za prawidłowe nawilżenie pochwy.

Oprócz tego przyczyną mogą być urazy okolic intymnych, operacje ginekologiczne, a także nieprawidłowości anatomiczne, jak zbyt ciasna pochwa.

Psychologiczne przyczyny bólu podczas stosunku

Psychologiczne podłoże bólu podczas stosunku jest złożonym zjawiskiem, które wymaga zgłębienia przyczyn leżących głębiej niż tylko czynniki fizyczne. Stres i niepokój towarzyszący aktowi seksualnemu mogą prowadzić do nadmiernego napięcia mięśni miednicy, co objawia się bólem. Niektórzy ludzie odczuwają lęk przed bliskością czy utratą kontroli w tak intymnej sytuacji. Inni boją się zajścia w ciążę lub zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, co również może wywoływać stres. Warto zatem przeanalizować własne obawy i porozmawiać o nich z partnerem lub specjalistą.

Poważnym źródłem bólu mogą być też urazy psychiczne po doświadczeniu przemocy seksualnej. Gwałt lub molestowanie, zwłaszcza w dzieciństwie, pozostawiają głębokie rany i trauma może ujawnić się w postaci dyspareunii. Konieczna jest wtedy praca terapeutyczna, by przywrócić zdrowie psychiczne i poczucie bezpieczeństwa.

Również problemy z osiąganiem podniecenia, niskie libido, lęk przed bliskością emocjonalną wpływają na doznanie bólu podczas stosunku. Brak odpowiedniego nawilżenia pochwy i rozluźnienia mięśni miednicy może powodować dyskomfort. W takich przypadkach należy skonsultować się z seksuologiem i psychoterapeutą, aby odnaleźć satysfakcjonującą bliskość fizyczną i psychiczną z partnerem.

Ból podczas seksu o podłożu psychicznym wymaga holistycznego podejścia z uwzględnieniem sfery psychicznej, emocjonalnej i fizycznej. Otwarta komunikacja, profesjonalna pomoc specjalistów i cierpliwość są kluczowe w pokonaniu tego problemu.

Diagnozowanie dyspareunii

Aby prawidłowo zdiagnozować przyczynę występowania dyspareunii, niezbędne jest przeprowadzenie szeregu badań mających na celu wykluczenie różnorodnych schorzeń, które mogą manifestować się bolesnością podczas stosunku. Lekarz ginekolog standardowo przeprowadza badanie ginekologiczne, które pozwala zidentyfikować ewentualne zmiany chorobowe w obrębie narządów płciowych. Dodatkowo może zlecic badania obrazowe, takie jak ultrasonografia miednicy mniejszej, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa, umożliwiające dokładną ocenę struktur anatomicznych i wykrycie nieprawidłowości. Często niezbędne jest również wykonanie badań laboratoryjnych krwi w celu oceny parametrów stanu zapalnego oraz gospodarki hormonalnej.

Bardzo istotnym elementem diagnozowania dyspareunii jest także konsultacja psychologiczna i seksuologiczna. Pozwala ona zidentyfikować ewentualne podłoże psychogenne dolegliwości, związane na przykład z lękiem, urazami czy zaburzeniami funkcjonowania seksualnego. Holistyczne podejście do pacjenta uwzględniające badanie sfery somatycznej i psychicznej jest kluczowe dla postawienia prawidłowego rozpoznania dyspareunii.

Leczenie bólu podczas stosunku

Leczenie bólu podczas stosunku wymaga zidentyfikowania jego źródła i zastosowania odpowiednich metod terapeutycznych. W przypadku infekcji dróg rodnych, takich jak rzeżączka czy chlamydioza, konieczne jest przyjmowanie antybiotyków zgodnie z zaleceniami lekarza. Zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze muszą zostać całkowicie wyleczone, aby pozbyć się dyskomfortu.

Kiedy przyczyną jest niedobór estrogenów w trakcie menopauzy, skuteczne mogą być hormonalne środki zaradcze, jak maści czy globulki dopochwowe. Uzupełniają one niedobory hormonów i poprawiają nawilżenie pochwy.

W niektórych przypadkach, na przykład endometriozy czy polipów szyjki macicy, konieczna jest interwencja chirurgiczna. Pozwala ona usunąć przyczynę bólu i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie narządów rodnych.

Gdy źródłem dyspareunii są czynniki psychologiczne, zalecana jest terapia seksualna. Pozwala ona pracować nad lękami, urazami, problemami w relacji, aby odblokować możliwość przeżywania satysfakcjonującej bliskości.

Czasem wystarczą proste zmiany stylu życia, jak poprawa diety, aktywność fizyczna, inne techniki współżycia czy regularne stosowanie lubrykantów. Mogą one znacząco poprawić komfort i sprawić, że stosunek nie będzie już bolesny.

Najskuteczniejsze jest zazwyczaj połączenie kilku metod leczenia dostosowanych do konkretnej sytuacji pacjenta. Tylko kompleksowe podejście pozwala trwale wyeliminować dyspareunię i cieszyć się zdrowym życiem seksualnym.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

W przypadku regularnego występowania bolesności podczas stosunku, która znacząco utrudnia lub uniemożliwia satysfakcjonujące życie seksualne, niezbędna jest konsultacja lekarska w celu zdiagnozowania przyczyny dyspareunii.

Kobiety powinny w pierwszej kolejności zgłosić się do ginekologa, który dokona standardowego badania ginekologicznego i ginekologicznego badania ultrasonograficznego. Pozwoli to wykluczyć choroby narządów płciowych, takie jak zakażenia, zapalenia, zmiany nowotworowe czy zaburzenia hormonalne, jako źródło dolegliwości.

W przypadku gdy nie zostanie stwierdzona somatyczna przyczyna bólu, wskazana jest konsultacja seksuologiczna i psychoterapeutyczna. Może pomóc zidentyfikować ewentualne podłoże psychogenne, związane na przykład z lękiem przed penetracją, urazami seksualnymi, problemami w związku czy zaburzeniami popędu.